AZS jest chorobą o podłożu genetycznym, która warunkowana jest wieloma czynnikami i na którą składa się wiele patologicznych procesów. Interakcja, jaka zachodzi pomiędzy grupami genów oraz genami a czynnikami środowiskowymi, pod wpływem podatności wywołuje atopię. Zachorowania rosną – szczególnie w uprzemysłowionych krajach i dotykają osoby w różnym przedziale wiekowym, w tym dermatoz diagnozowanych u dzieci najczęściej spotykane jest atopowe zapalenie skóry (AZS), którego występowanie określa się na poziomie 10%-20% już w pierwszej dekadzie życia, kiedy to zauważa się na skórze niemowlęcia rumieniowo złuszczające się ogniska zazwyczaj wywołujące silny świąd. Miejsca, w których najczęściej pojawiają się zmiany, to twarz, ramiona, podudzia, główka oraz okolica pieluszkowa. Z uwagi na fakt, że jest to choroba immunologiczna, zaostrzenia wywołane mogą być różnymi czynnikami – zmianą wilgotności powietrza, stresem, środkami pielęgnacyjnymi [1].AZS jest schorzeniem o charakterze przewlekłym, co oznacza jego wieloletni przebieg, jednak w większości przypadków choroba słabnie wraz z wiekiem, a same objawy staja się coraz łagodniejsze. Niemniej w części przypadków nasilenie objawów pozostaje na stałym poziomie, co zwiastuje AZS o ciężkim przebiegu, jak również sugerować może wzmożone ryzyko pojawienia się alergii pokarmowej czy astmy [1].Występowanie AZSAZS jest jednostką chorobową, która ujawnić się może na każdym etapie życia człowieka niezależnie od wieku. Statystyki wykazują zachorowalność na AZS u dorosłych na poziomie 2-8%. Dane, jakie posiadają lekarze specjaliści, wskazują na umiarkowany przebieg choroby u 25% chorych pomimo tego, że w zasadzie nie ma w chwili obecnej definicji, która określałaby, czym jest właściwie schorzenie o ciężkim przebiegu. Diagnozuje się je zazwyczaj na podstawie objawów – ich lokalizacji, rozległości, objawów towarzyszących oraz wpływie, jaki owe przypadłości mają na jakość życia danego człowieka [1].Ostatnie lata przyniosły 2-, 3-krotny wzrost liczby zachorowań szczególnie w krajach uprzemysłowionych, co w perspektywie stanowi pierwszy krok w, całożyciowym niekiedy, marszu alergicznym [3].Procesy patologiczneWystąpienie choroby i jej przebieg warunkowane są głównie przez czynniki immunologiczne, jednak czynniki niezwiązane z reakcjami alergicznymi także odgrywają znaczącą z uwarunkowań są geny. Wykazano bowiem w badaniach prowadzonych na bliźniętach współistnienie zachorowań – w około 80% przypadków bliźniąt monozygotycznych (jednojajowych) i 30% u bliźniąt dizygotycznych (dwujajowych). AZS zalicza się więc do grupy schorzeń dziedziczonych polegających na przejmowaniu od przodków predyspozycji do wystąpienia atopii pod wpływem czynników środowiskowych oraz osobniczych [2].AZS stanowi skomplikowaną jednostkę chorobową, która jest wypadkową interakcji gen–gen oraz gen–środowisko. Problem stanowią głównie 2 grupy genów: kodujące białka strukturalne naskórka oraz kodujące główne elementy układu immunologicznego [3].Innym czynnikiem, sprzyjającym rozwojowi AZS, są zaburzenia ze strony układu immunologicznego z tendencją do wytwarzania się IgE-zależnej nadwrażliwości na określone antygeny. Efektem tego pojawia się miejscowe obniżenie odporności na infekcje bakteryjne oraz wirusowe, co sprzyja namnażaniu się patogenów czy drobnoustrojów [2].Defekt bariery naskórkowej to objaw stwierdzany u pacjentów z AZS, który uwarunkowany jest genetycznie, a jego charakterystyczną cechą są nieprawidłowości obecne zarówno w składzie, jak i funkcjach naskórka. Nadmierna utrata wody, suchość skóry, podniesiona wrażliwość na nieswoiste bodźce drażniące, będące wynikiem defektów, sprzyjają rozwojowi zapalenia [2].fot. panthermediaNie bez znaczenia pozostają czynniki psychosomatyczne, gdyż jak wynika z obserwacji, sytuacje postrzegane jako trudne i wywołujące stres stanowią przyczynę zaostrzenia się objawów chorobowych. Dlaczego tak się dzieje? Podczas przeżywania stresu dochodzi do rozregulowania środowiska cytokin, co może być sprzyjające dla pobudzenia limfocytów Th2 oraz zmniejszeniu odporności na potencjalne infekcje naskórka [2].